In aanvulling op mijn vakantieverslag van Oost-Berlijn in 1987, vandaag het verslag van mijn schoonvader Frido: Berlijn in 1958. Dit was dus Oost-Berlijn voor de muur, de muur werd in 1961 gebouwd. Mijn schoonvader woonde toen in het Duitse Velbert, 19 jaar oud en hij had een paar leuke uitwisselingen met de Oostduitse autoriteiten in Berlijn. Hieronder zijn reisverslag, in zijn woorden.

Reisje naar West- en Oost-Berlijn voor de muur

In juli van 1958 ben ik met mijn vriend Günther op de motor naar Berlijn geweest. De reis verliep niet geheel vlekkeloos. Om er te komen moesten wij ook over de Interzonenweg door de DDR. Deze weg liep van Helmstedt tot aan Berlin-Dreilinden. Helaas kregen we motorpech net voorbij Magdeburg. De spanningsregelaar was kapot dus de accu werd niet meer bijgeladen.
In de DDR deden ze niet aan ANWB en je mocht niet van de snelweg af. Dus dat werd duwen. Na een uur kreeg Günther last van zijn meniscus en dus moest ik de volbepakte motor MET Günther erop duwen. Na nog eens anderhalf uur stopte er een Westduitse auto en die sleepte ons (levensgevaarlijk!) vele kilometers tot aan de Raststätte, waar ook een garage was.

“Berlin, Checkpoint Charlie” (CC BY 2.0) by blacknetz11 (volgens mij is dit geen Checkpoint Charlie maar de Interzonenweg)

Goede raad was duur en reparatie blijkbaar ook

De Oostduitse eigenaar van de garage wilde namelijk een slaatje slaan uit de reparatie en vroeg een torenhoge prijs en dan ook nog in Westduitse marken. Dat zou betekenen dat de hele vakantiekas op één keer op was, dus dat gingen we niet doen.
Dus wij de motor maar verder doorduwen tot er weer een Westduitse auto stopte en ons op sleeptouw nam tot aan de grens. Op de één of andere manier hebben we dat allemaal overleefd.
Maar toen we eindelijk bij Berlin-Dreilinden waren aangekomen, hadden we er natuurlijk veel te lang over gedaan. Dit betekende gelijk alarm bij de Volkspolizei (Vopo’s) want dat werd gecontroleerd.
Zodra je de Interzonenweg op ging, kreeg je een papiertje mee met het tijdstip van grensovergang. Dit moest je weer laten zien zodra je bij West-Berlijn was aangekomen. Wij hadden er 5 uur te lang over gedaan. De Vopo’s haalden ons er gelijk uit en behandelden ons alsof we criminelen waren. We moesten ons tot op het ondergoed uitkleden. We werden urenlang ondervraagd, omdat ze ons ervan verdachten dat we illegaal de DDR waren ingereden. Ons verhaal over motorpech geloofden ze niet, hoewel we het konden bewijzen. Pas na 3 uur ondervragingen mochten we verder gaan.
Toen was het natuurlijk al heel laat en gelukkig konden we bij de West-Berlijnse douane overnachten, in een kamertje dat zij waarschijnlijk zelf gebruikten voor slapen tussen de diensten door. De volgende dag hebben we de motor laten repareren in West-Berlijn.

“Berlin, Checkpoint Charlie” (CC BY 2.0) by blacknetz11

De vakantie kon beginnen!

We hebben onze tent opgezet op een camping aan de Wannsee. Dit is nog altijd een populair recreatiegebied. Veel Westberlijners zetten er hun tent op aan het begin van de zomer en lieten die dan weken staan. Zelf waren ze er alleen in het weekend dus de tent was in principe leeg door de week. Daar werd natuurlijk vaak gebruikt van gemaakt door jongeren die zelf geen tent hadden.

Berlijn had ook toen een uitgebreid openbaar vervoer. Behalve tram en bus was er ook een U-Bahn ondergronds (beheerd door West-Berlijn) en een S-Bahn bovengronds (beheerd door Oost-Berlijn). Er waren verschillende stations voor zowel U-Bahn als S-Bahn maar dan op verschillende niveaus. In die tijd konden Oostberlijners en Westberlijners nog redelijk gemakkelijk naar alle stadsdelen reizen. Voor Oostduitsers van buiten Berlijn was dit verboden. Daarom vroegen veel Oostduitsers een vergunning aan om familie of vrienden in Oost-Berlijn te bezoeken en probeerden op die manier West-Berlijn te bereiken.
Maar op deze stations op de grens tussen Oost- en West-Berlijn wemelde het van de Vopo’s en die controleerden overijverig en rücksichtsloos. Ik heb gezien hoe ze op station Friedrichstrasse mensen met geweld uit de S-Bahn sleurden en daarbij ook hun vuisten gebruikten, zelfs tegen vrouwen en kinderen.

Val niet in slaap in de S-Bahn

Ik heb het zelf ook aan den lijve ondervonden. Toen ik met de laatste S-Bahn uit het centrum naar de Wannsee reed, was ik in slaap gevallen. Ik werd pas wakker in de remise buiten de Berlijnse zone dus in de DDR, waar de Vopo’s mij met harde handen uit de trein sleurden. Ze zetten me in de gevangenis en hebben me urenlang verhoord. Het was toen 1 uur ’s nachts en elk uur haalden ze me uit de cel om te verhoren, elke keer door andere bewakers. ’s Ochtends om 6 uur zetten ze me op de eerste S-Bahn terug naar Berlijn.
Ondanks deze onaangename voorvallen was het toch een fijne vakantie. Ook het weer zat mee. Een prettige bijkomstigheid was dat de prijzen destijds tussen Oost- en West-Berlijn niet veel verschilden. Maar 1 Westmark kon ik ruilen tegen 4,35 Oostmark, en daardoor kon ik ongeacht het geslonken budget in Oost-Berlijn toch lekker feesten. Gelukkig ben ik hiermee niet tegen de lamp gelopen bij de Vopo’s want ook toen mocht je geen enkele Oostmark meenemen naar West.

Berlijn is een bruisende en vrolijke stad. De Berlijners hebben humor en zijn bijna altijd optimistisch. Ze zijn niet op hun mondje gevallen, staan open voor vreemden en voor nieuwe dingen. Waarschijnlijk is om die reden Berlijn de moderne en hippe stad geworden die het nu is, in feite zo kort na de val van de muur.
Kortom: Berlin ist eine Reise Wert! Zelfs al moet je je motor er naartoe duwen.

Wil je op de hoogte blijven van de nieuwste blogs van armande.net? Geef dan hieronder je emailadres door, dan krijg je een berichtje met link zodra ik een nieuwe blog heb gepost!

[email-subscribers namefield=”YES” desc=”” group=”Public”]