Je kunt wol verven met planten, dit is een betoverend proces. Het ontsluiten van de levende kleuren die in planten besloten liggen werkt inspirerend, helend en verzachtend. Enkel en alleen door plantendelen -wortels, bladeren, bloemen of schors- in een pan met water te doen en een tijdje te laten pruttelen geven de planten steeds meer van hun verborgen kleurstof af.
Verborgen, omdat je vaak aan de plant niet kunt zien welke kleurstof deze als verrassing in zich draagt. De meeste planten waaraan je dit denkt te zien, zoals vlierbes, rode biet of wortel, zijn niet kleurvast. Dat wil zeggen dat de kleuren ofwel meteen bij de eerste wasbeurt verdwijnen, ofwel dat ze langzaam in het zonlicht vervagen.
De schapen zelf leveren natuurlijk al prachtige kleurnuances, hoewel die zich beperken tot wit, grijs, beige en bruintinten. Wat een magie dus, als je opeens blijvend helgeel tevoorschijn tovert uit uienschillen, guldenroede of populierknoppen, blauw uit wede, of rood uit meekrap!

In Nederland vind je in de vrije natuur vooral de geel/geelgroen/beige/bruin en grijsleveranciers. Rood kun je verven met meekrap, en dat werd vroeger in grote hoeveelheden verbouwd in Zeeland, en nu sinds kort overigens weer. Blauw is een verhaal apart, omdat dat een speciale behandeling nodig heeft. Maar er blijven genoeg prachtige kleuren over die je zelf in de natuur kunt zoeken, en die altijd heel goed met elkaar te combineren zijn.
Wol verven is niet moeilijk, en zeker als je van experimenteren houdt is er niets leukers dan allerlei pannetjes op het vuur te zetten en steeds opnieuw kijken hoe de wol de kleurstof aan zich bindt.

Het wassen van de wol

Voordat je tot verven over kunt gaan moet je de wol, in gesponnen strengen of los, eerst goed wassen. Dat is meteen het eerste moment van magie, omdat wol vuilafstotend is. Als je de wol in een emmer, kinderbadje of speciekuip met handwarm water zet en een half uur laat staan, zie je dat de wol opeens veel witter is, en het water is helemaal bruin geworden, zonder dat jij daar iets voor hoefde te doen! Doe bij de eerste wasbeurt enkele druppels vloeibaar (liefst ekologisch) wasmiddel of een eetlepel zout. Je kunt de wol tussen elke wasbeurt even goed laten uitdruipen of in een kussensloop centrifugeren. Was de wol nog twee keer in alleen handwarm water, tot de wol goed schoon is. Als je gevilte wol wilt verven, zorg er dan voor dat alle zeepresten uit je viltstuk gewassen zijn.

Beitsen

Hierna volgt het beitsen van de wol. Door het beitsen met (niet-giftige!) beitsmiddelen als aluin of wijnsteenzuur openen de schubben op de wolvezel zich waardoor de kleurstof zich beter aan de wol kan hechten. Aluin is het meest gebruikte niet giftige beitsmiddel. Beitsen doe je als volgt: Los in een (niet aluminium) pan 15-20 gram aluin op per 100 gram wol, in ruim handwarm water. Doe de wol erbij, en let erop dat deze zich ruim in het water kan bewegen: de wol moet kunnen zwemmen. Breng dit langzaam aan de kook en laat 1 uur zachtjes pruttelen. Laat het water vervolgens afkoelen tot zo’n 40 graden als je meteen daarna wilt verven, anders kun je de wol drogen -niet in de zon of over de verwarming-, om een andere keer met verven door te gaan.

Het verven

Nu begint het toveren. Verzamel de planten, bijvoorbeeld uienschillen die je in de loop der tijd in een bakje hebt bewaard. Of pluk zevenblad uit de tuin. Of de bladeren van klein hoefblad, de bloemen van boerenwormkruid of de bladeren van de walnootboom. Knip ze in kleinere delen, doe ze in een pan, doe er ruim handwarm water erbij, en dan de gebeitste wol erin doen. Laat dit allemaal ongeveer een uur zachtjes pruttelen. Walnootbladeren kun je overigens ook met ongebeitste wol verven, je krijgt dan een andere bruine kleur. Let bij het verven met uienschillen op de gewenste kleur, deze gaat van helgeel tot oranjegoudbruinig.

Roer er af en toe even in, ook omdat het zo spannend is om te zien wat er gebeurt, maar niet te wild, anders gaat de wol wat vilten. Laat de wol in het verfbad afkoelen, en spoel dan meerdere keren, steeds in handwarm water, waarin je de wol steeds een half uur laat liggen zodat de overtollige kleurstof goed afgegeven kan worden. Laat de wol tenslotte drogen.

Het resultaat is een puur-natuurtint met een prachtige uitstraling die van binnenuit lijkt te komen. En als je niet tevreden bent over het resultaat omdat de plant op dat moment bijvoorbeeld een te lage concentratie kleurstof bevatte: geen nood, je kunt de wol altijd oververven met een andere verfplant.

© Laurette van Slobbe
De sieraden met gevilte wolkralen zijn van De Blije Ekster.

Wil je op de hoogte blijven van de nieuwste blogs van armande.net? Geef dan hieronder je emailadres door, dan krijg je een berichtje met link zodra ik een nieuwe blog heb gepost!

[email-subscribers namefield=”YES” desc=”” group=”Public”]