In 1987 ben ik naar Berlijn geweest, dat was dus nog net voordat de muur viel. Inmiddels is dat echt een stuk historie. Op dat moment was er helemaal geen aanwijzing dat het op korte termijn zou veranderen. Tegenwoordig is Berlijn de hippe, moderne en culturele hoofdstad van Duitsland, destijds was het een gespleten stad met een muur. Nu al nauwelijks meer denkbaar hoe het was.
Dit zijn mijn eigen foto’s van bijna 30 jaar geleden. Ik heb ze gescand, vandaar retro gruizige kwaliteit.

Dit is de Brandenburger Tor van die tijd, net achter de muur in Oost-Berlijn. De paarden bovenop rijden richting het Westen. Inmiddels is de Brandenburger Tor prachtig hersteld en een grote toeristische trekpleister.

Naar Berlijn rijden

Ik vond het heel beklemmend om er te zijn, ook in West-Berlijn. Wij (mijn ex en ik) gingen met de auto en dan moest je dus een paar uur door de toenmalige DDR rijden. Dat was een volwaardige grensovergang en vervolgens reed je over de snelweg naar Berlijn en op die snelweg mocht je natuurlijk nergens afslaan. Je mocht zelfs niet stil staan dus ik hoopte maar dat het goed zou gaan met die oude Volvo. Het was onderweg ook absoluut verboden om foto’s te maken.
Bij Berlijn aangekomen was er weer een grensovergang en dan was je in West-Berlijn.
Daar zag alles er “normaal” uit, met als verschil dat je er dus niet uit kon. Het was een groot gebied, compleet met recreatiegebied de Wannsee, maar het voelde als een kooi. Als je er rond reed, zag je om de haverklap borden met “Achtung Sie verlassen jetzt West-Berlin” of dat het de laatste afslag was voor je West-Berlijn verliet. En dat mocht niet, je kon niet zomaar de DDR in rijden. Daar had je een visum voor nodig.

Via Checkpoint Charlie naar Oost-Berlijn

Checkpoint Charlie is de beroemde grensovergang naar Oost-Berlijn. Daar is ook het museum Checkpoint Charlie. Nog altijd, al vermoed ik dat ze tegenwoordig andere toegangskaartjes hebben. Dit waren onze kaartjes want ik plakte dit soort dingen ook altijd in het plakboek.

Je mocht als toerist namelijk wel een dagje Oost-Berlijn bezoeken. Dus dat hebben we gedaan. Dat had behoorlijk wat voeten in de aarde met een uitgebreide paspoortcontrole.
Als voetganger moesten we een soort sluis van kantoortjes door, waarbij je niet kon zien wat er achter de volgende deur zat. En je kon ook niet terug natuurlijk, hoezo beklemmend? Je stond in een soort smal gangetje met deuren vergrendeld aan beide kanten.  Er waren loketten met douanebeambten en die waren allemaal een flink stuk verhoogd. De Oostduitse bewakers keken dus letterlijk op je neer.
Toen we aan de beurt waren, namen ze onze paspoorten af en die douanebeambte verdween er gewoon mee. Hij was minutenlang weg, misschien een kopie maken, geen idee. Daar kreeg je geen uitleg bij. Opgeslagen in het archief van de Stasi? Dat kan maar zo.
Ik had op mijn paspoortfoto het haar los en mijn bril af. Die dag had ik toevallig mijn haar opgestoken en de bril op. Mijn haar moest ik helemaal loshalen, de bril moest af en ik werd van alle kanten bestudeerd. De inhoud van de rugzak werd uitgebreid bestudeerd. Uiteindelijk mocht ik toch door.
Toen stonden we weer buiten, maar nog altijd achter een hekwerk. We moesten wachten tot de aldaar aanwezige beambten (vier man sterk) klaar waren met het inspecteren van een bus met toeristen. Die werd op het gemakje met spiegels onder en langs het chassis bestudeerd. Daarna hadden ze tijd om het hek open te maken voor ons.

Sight seeing in Oost-Berlijn

Om naar Oost-Berlijn te gaan, was je verplicht om voor die dag 25 westerse Deutschmarks te wisselen voor 25 Oostduitse marken, maar die waren helemaal niet hetzelfde waard. De Oostduitse mark was ongeveer een-tiende waard van de Westduitse mark. En dat geld moest je die dag ook opmaken! Het mocht niet terug naar West-Berlijn.
Dat klinkt simpel, maar dat was het niet. Er waren namelijk helemaal geen winkels. Anders had ik graag wat toeristische dingetjes gekocht, maar niks hoor. Je kon er ook niets fatsoenlijks te eten en te drinken krijgen. En een glaasje vage limonade was een kwartje. Dat schiet dus niet op, en bovendien was het niet te drinken. Alles was vies eigenlijk.
Uiteindelijk heb ik bij een boekenwinkel (uitsluitend communistische werkjes natuurlijk) maar wat boeken met gezangen gekocht voor mijn vader. Dat waren allemaal kinderliedjes die de DDR heilstaat bezongen, tegenwoordig is het toch een leuke curiositeit.

Je kon alleen maar rondlopen, hier en daar kwam een Trabant voorbij. We hebben over de Alexanderplatz gelopen. Ik was blij toen we weer terug gingen. Die grensovergang ging vlotjes trouwens. Ik had nog wat losse Pfennigs in de zak maar daar heeft niemand over gezeurd.

Nu, al die jaren later, ben ik blij dat ik het destijds heb gezien, het is inmiddels helemaal in de geschiedenis. De oudere generatie Duitsers herinnert het zich nog wel natuurlijk. Ik ben in 2000 nog eens in Berlijn geweest, een wereld van verschil. Mijn schoonvader is in 1958 in West- en Oost-Berlijn voor de muur geweest, klink op de link voor zijn vakantieverslag.
Het mooie liedje Over de muur van het Klein Orkest vind ik nog altijd erg treffend.

Ben je destijds ook in Berlijn geweest?