Bakeliet is zo’n heerlijk ouderwets materiaal, de allereerste kunststofvariant, uitgevonden door Leo Baekeland aan het begin van de 20e eeuw. Het is een kunsthars. Het is zeer isolerend en laat zich onder hoge druk in allerlei vormen persen. Omdat het ook niet smelt of vlam vat bij hoge temperaturen, was het echt een heel nieuw materiaal dat veel mogelijkheden bood. Er zijn ook bakelieten grammafoonplaten, maar die kom je nog zelden tegen. Als je er eentje in handen hebt, is het gelijk duidelijk, want hij is dikker en zwaarder dan een normale vinylplaat.
Ikzelf denk bij bakeliet altijd als eerste aan die zwarte bakelieten telefoontoestels, maar ook aan deurkrukken. En wist je dat van die oude zwarte stortbakken en toiletbrillen ook vaak van bakeliet gemaakt werden, gemengd met asbest? 😮

Ook was bakeliet populair voor het maken van sieraden, vooral van die vaste armbanden, bangles, maar bijvoorbeeld ook broches. Soms is het moeilijk vast te stellen of het nou echt bakeliet is of een andere kunststof, zoals lucite of nieuwer plastic. Dat is vaak ook handig om te weten bij vintage kralen.
Dus onderstaand een aantal tips om bakeliet te herkennen en te testen. Als je het vaker in handen hebt gehad, herken je het natuurlijk sneller. Dat is met al die materialen zo.

Bakeliet herkennen

1. Hoe klinkt het?

Bakeliet maakt een ander geluid dan plastic. Als je plastic tegen elkaar beweegt, zoals bij armbanden, hoor je een hoog getinkel, voor iedereen wel bekend, denk ik.
Bakeliet maakt een zwaarder geluid, een soort ‘KLAK’. Dat is heel anders dan plastic. Het is sowieso ook zwaarder dan plastic.

2. Dan de neus: de bakeliet geurtest

Bakeliet is een zogenaamde fenolhars, dat is een kunsthars. Dat geeft een chemische geur af bij verhitting. Als je een item hebt wat nat mag worden, houd het een tijdje onder de warme kraan. Er komt dan zo’n scheikundelokaallucht af, een beetje als formaldehyde, die herken je gelijk.
Als het niet nat mag worden, kun je een kersenpitkussentje in de magnetron opwarmen en daarna het item een tijdje daar tegenaan houden.

3. Test het met Simichrome

Er is een bepaald polijstmiddel voor metaal dat zo goed als altijd uitsluitsel geeft of iets bakeliet is. Dat heet Simichrome Polish van Happich. Het is voornamelijk verkrijgbaar op de Amerikaanse markt, hoewel het een Duits product is.

Zoals je ziet, is de polijstpasta roze. Wrijf hiervan een beetje op het bakelieten voorwerp. Wrijf het echt even goed ermee in. Het tast het bakeliet niet aan, maar doe het toch maar op een plek die niet gelijk in het zicht zit. Bij de telefoon heb ik de onderkant geprobeerd. En ja, het was bakeliet.

Als het roze blijft, is het geen bakeliet. Als het gelig wordt, is het wel bakeliet. Het is een soort flets mostergeel. Soms werkt dit niet bij zwarte bakeliet, maar bij deze DDR-telefoon dus wel.
Als het spul zwart of bruin wordt, dan is het ding gewoon vies!! Sowieso is van te voren even schoonmaken wel een goed idee.

Ik heb de tube besteld via de Duitse Ebay en hij was 14,95. Er zit echt schandalig weinig in voor dat geld en Dave was ook niet onder de indruk van de poetsvaardigheden. Die gebruikt liever een product van Mother’s.

Nog een laatste tip: bakeliet is nooit spierwit (meer). Plastic blijft wel wit, maar bakeliet wordt cremekleurig, tegen het gele aan.
Van de dingen op de bovenste foto zijn alleen de telefoon en de donkerbruine kralen bakeliet. De cremekleurige armband is been of ivoor (ook zo’n lastig dingetje). Hetzelfde probleem waarschijnlijk met het schattige pillendoosje.
Ik ben benieuwd of je hier iets aan hebt. Laat het vooral weten!